Çalışan Güvenliği
Genelgesi
Çalışan Güvenliği
Genelgesi
Sağlık çalışanlarımızın güvenli ortamlarda ve yüksek motivasyonla çalışmasının
sağlanması Sağlıkta Dönüşüm Programımızın temel hedeflerindendir.
Bakanlığımızca bu çerçevede, sağlık çalışanlarının güvenliğine yönelik
aşağıdaki düzenlemeler yapılarak kurumlarımız talimatlandırılmıştı.
a) Tüm sağlık
kurumlarında, hizmet alanlar ve sağlık çalışanları için güvenli bir ortam
sağlanması amacıyla yayımlanan “Hasta ve Çalışan Güvenliğinin Sağlanmasına Dair
Yönetmelik” doğrultusunda;
1) Çalışan
güvenliği komitesinin kurulması,
2) Çalışan
güvenliği programının hazırlanması,
3) Çalışanlara
yönelik sağlık taramalarının yapılması,
4) Çalışanların
kişisel koruyucu önlemleri almasının sağlanması,
5) Çalışanlara
yönelik şiddetin önlenmesi için düzenleme yapılması,
6) Enfeksiyonların
kontrolü ve önlenmesine yönelik program hazırlanması,
7) Beyaz
kod uygulamasına geçilmesi,
8) Çalışanlara,
çalışan güvenliği konusunda eğitimlerin verilmesi.
b) Kurumlarımızda
uygulamaya konulan “Hizmet Kalite Standartları” kapsamında çalışma ortamından
kaynaklanan risklerin bertaraf edilmesi amacıyla şiddet ve iletişim konularını
da kapsayacak şekilde risk değerlendirmesi yapılarak gerekli tedbirlerin
alınması.
c) “Yataklı
Sağlık Tesislerinde Acil Servis Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları
Hakkında Tebliğ” ile acil servisler başta olmak üzere riskli alanlarda güvenlik
tedbirleri artırılarak, genel kolluk ve özel güvenlik personeliyle
güvenlik kamerası bulundurulmasının sağlanması.
Diğer taraftan şiddeti azaltmaya yönelik
çalışmaların basın mensupları, iletişim uzmanları, idareciler ve sağlık
çalışanlarıyla birlikte değerlendirildiği sempozyum düzenleyerek ulusal düzeyde
sürekliliği olan “Emeğe Saygı Şiddete Sıfır Tolerans” kampanyasını başlatmıştık.
Bu kampanya kapsamında vatandaşı bilgilendirmek ve toplumsal bilinç oluşturmak
amacı ile çalışmalarımızı yürütmekteyiz. Ayrıca “hasta ve çalışan güvenliği
sempozyumları” düzenleyerek sağlık çalışanlarına eğitimler vermekteyiz.
Kişinin fiziksel ve psikolojik açıdan
zarar görmesiyle sonuçlanan veya sonuçlanması muhtemel olan sözlü veya fiili
hareketler olarak tanımlanan şiddet olaylarının önlenmesi amacıyla, mevcut
uygulamaların gözden geçirilmesi önem taşımaktadır. Bu itibarla çalışan
güvenliğinin sağlanmasında yöneticilerimize büyük görev ve sorumluluk düşmekte
olup aşağıdaki talimatlar hassasiyetle uygulanacaktır.
1) Beyaz
kod uygulaması;
a) “Beyaz
Kod” uygulaması sorumlu başhekim yardımcısı vasıtasıyla yakından takip edilecek
ve sistemin etkin şekilde yürümesi sağlanacaktır.
b) Görevli müdahale ekiplerinin
olay yerine en kısa zamanda ulaşması sağlanacaktır.
c) Gerçekleşen olayların
analizi yapılarak, ilgili sağlık kurumuna özgü tedbirler artırılacaktır.
2) Çalışan
Hakları ve Güvenliği Birimi;
Hastane ile ağız ve diş sağlığı
merkezlerinde bir başhekim yardımcısının doğrudan takip edeceği “Çalışan
Hakları ve Güvenliği Birimleri” kurulacaktır. Bağlı birimlerdeki çalışan
hakları ve güvenliğine ilişkin iş ve işlemlerini yürütmek üzere halk sağlığı
müdürlükleri ile il sağlık müdürlüklerinde de bir müdür yardımcısının doğrudan
takibinde aynı birimler kurulacaktır.
a) Bu
birim tüm sağlık çalışanlarının kolay ulaşabileceği bir yerde olacaktır.
Gerekli ekipman (dış hatta açık telefon, faks, internet bağlantılı bilgisayar
ve uygun görüşme ortamı) temin edilecektir.
b) Birimde
tercihen sosyal hizmet uzmanı, psikolog veya halkla ilişkiler uzmanı sekretarya
olarak görevlendirilecek ve yeterli sayıda personel bulundurulacaktır.
c) Birim,
çalışanların çalışan hakları ve güvenliğine yönelik talep ve şikâyetlerini
kabul edecek, bu başvuruları değerlendirerek raporlayacak, gerekli
düzeltici/önleyici faaliyetlerin başlatılmasını sağlayarak talep sahibine geri
bildirimde bulunacaktır.
d) Birim,
çalışan hakları ve güvenliğine yönelik uygulamaları yakından takip edecek olup
aylık olarak başhekimliğe rapor sunacaktır.
3) Risk
değerlendirmesi ve güvenlik tedbirleri;
a) Sağlık
kurumları şiddet bakımından risk değerlendirmelerini yeniden yapacak ve riskin
yüksek olduğu bölümlerde hizmet süreçleri yeniden gözden geçirilecek ve ilgili
bölümdeki sağlık çalışanı sayısı yeterli hale getirilecektir. Fiziki alanlar
nitelik ve iyi çalışma şartları açısından gerekirse yeniden düzenlenecektir.
b) Acil
servis, yoğun bakım ve ameliyathane gibi şiddet riskinin yüksek olduğu
bölümlerin bekleme alanlarında gerekirse sayıları artırılarak yeterli güvenlik
elemanı bulundurulacaktır.
c) Hasta
mahremiyeti dikkate alınmak şartıyla, kurumların tüm alanlarını
gözetleyebilecek şekilde güvenlik kameraları yerleştirilecek ve kamera
görüntüleri sürekli takip edilecektir. Şüpheli durumlara ve kişilere
bu konuda eğitilmiş özel güvenlik elemanları anında müdahale edecektir.
d) İletişim
becerileri ve sorunlu hasta/hasta yakınlarını tanıma-çatışma yönetimi
konularında eğitim almış kişiler, bekleme alanlarında görevlendirilecek ve
“sorun çözücü” olarak çalışmaları temin edilecektir.
e) Fiziki
mekanlar 24 saat boyunca yeterli düzeyde aydınlatılacak ve havalandırılacaktır.
f) Personelin
alternatif çıkış yolları oluşturulacaktır.
4) Çalışanların
eğitimi;
a) Başta
güvenlik görevlileri, 112 ve acil çalışanları olmak üzere çalışanlara iletişim
becerileri, öfke kontrolü ve özellikle öfkeli hasta ve hasta yakınıyla iletişim
konularında eğitim verilecektir.
b) Sağlık
çalışanlarına şiddet davranışına karşı tedbir alma eğitimleri verilecektir.
5) Hasta
ve hasta yakınlarının bilgilendirilmesi;
a) Hasta
ve hasta yakınlarının ilk olarak nereye müracaat edecekleri, hangi işlemler ve
tedavinin yapılacağı, tetkik ve tahlillerin nerede yapılacağı, beklemeleri
gerekiyorsa ne kadar süreyle bekleyecekleri gibi konularda bilgilendirme
süreçleri gözden geçirilerek eksiklikler varsa tamamlanacaktır. Bu amaçla acil
servisler başta olmak üzere hastanın durumu ile ilgili hasta ve/veya hasta
yakınlarını bilgilendirmek üzere “hasta bilgilendirme alanları” güçlendirilerek
ve hangi durumlarda, ne sıklıkta ve kim tarafından bilgilendirme yapılacağı
belirlenecektir.
b) Vatandaşı
şiddete uğrayan sağlık personelinin hizmet vermekten çekilme hakkının
bulunduğu, böyle bir durumda hizmet alma sürecinin aksayabileceği konusunda
bilgilendirilecektir.
c) Vatandaş,
sağlık çalışanına yönelik şiddet uygulayanların mutlaka yargılanacağı ve
cezalandırılacağı konusunda (pano/afiş/broşürler gibi vasıtalarla)
bilgilendirecektir.
6) Hizmetten
çekilme;
Sağlık çalışanları, sağlık hizmeti sunumu
esnasında şiddete uğraması halinde, acil verilmesi gereken hizmetler hariç
olmak üzere hizmetten çekilme talebinde bulunabilir.
a) Hizmetten
çekilme talebi, kurum tarafından belirlenen yöneticiye sözlü veya yazılı olarak
bildirilecektir.
b) Bildirim
üzerine yetkili yönetici, olayı derhal değerlendirerek hizmetten çekilme
talebinin uygun olup olmadığı hakkında gecikmeksizin karar verecektir.
c) Yetkili
yönetici, hizmetten çekilme talebini uygun bulduğu takdirde hastanın sağlık
hizmeti almasına ve tedavisinin devamına yönelik tedbirleri güvenlik
tedbirleriyle birlikte alacaktır. Bu kapsamda ilgili hastanın sağlık hizmetini
devam ettirecek yeni sağlık çalışanını belirleyecek, kurum içerisinde bunun
mümkün olmaması halinde hastanın hizmet alabileceği başka bir sağlık kurumuna
sevkini ve hizmet alımını sağlayacaktır. Bu süreç sırasında hastanın
tedavisinin aksatılmamasına itina edilecektir.
7) Bildirim süreci ve
hukuki yardım;
Sağlık çalışanlarına yönelik şiddet
olaylarını takip etmek üzere “Bakanlık Beyaz Kod Birimi” kurulmuş, 24
saat hizmet verecek “113” numaralı telefon ve “www.beyazkod.saglik.gov.tr”
internet sayfası oluşturulmuştur.
a) Kamu
ve özel tüm sağlık kurum ve kuruluşlarında gerçekleşen şiddet olayları,
yöneticiler tarafından derhal “113” numaralı telefonla Bakanlık Beyaz Kod
Birimine bildirilecek, eş zamanlı olarak ilgili kurumun hukuk birimine ve adli
mercilere intikal ettirilecektir. Kamu görevlilerine karşı işlenen şiddet
olaylarının takibi şikâyete bağlı olmadığından, ilgili personelin şikâyetinin olup
olmadığına bakılmaksızın yöneticiler olayı mutlaka adli mercilere intikal
ettirecektir. Özel sağlık kuruluşları da adli bildirim konusunda gerekli
hassasiyeti gösterecektir.
b) Şiddete
uğrayan sağlık çalışanı tarafından da “113” numaralı telefona doğrudan bildirim
yapılabilecektir.
c) Ayrıca
yöneticiler, “www.beyazkod.saglik.gov.tr” adresinde bulunan “Beyaz
Kod Bildirim Formu”nu dolduracaktır.
d) Bildirim
üzerine Bakanlık Beyaz Kod Birimi, yöneticilere ve/veya ilgili personele hukuki
süreçle ilgili rehberlik yapacak, olayın adli makamlara intikal ettirilip
ettirilmediğini araştıracak ve şayet ettirilmemiş ise olayı derhal adli
makamlara bildirecektir. Ayrıca şiddet olayının gerçekleştiği sağlık kurumunun
hukuk birimine olayın bildirildiğini tespit ederek olayın takibini temin
edecektir.
e) Hukuk
birimleri, işlenen suçtan mağdur olan Bakanlık personeline veya vefatı halinde
kanuni mirasçılarına bir avukatın hukuki yardımını isteyip istemediğini soracak
ve talep etmeleri halinde Bakanlık avukatlarınca ilgili personele 28/04/2012
tarihli ve 28277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Sağlık Bakanlığı
Personeline Karşı İşlenen Suçlar Nedeniyle Yapılacak Hukuki Yardımın Usul ve
Esasları Hakkında Yönetmelik” çerçevesinde hukuki yardım yapılacaktır.
8) Diğer hususlar;
a) “Hasta ve Çalışan Güvenliğinin
Sağlanmasına Dair Yönetmelik”in 7 ve 8 inci maddeleri, “Hastane Hizmet Kalite
Standartları” çerçevesinde daha etkili şekilde uygulanmaya devam edilecektir.
b) İl sağlık müdürü konuyla doğrudan
sorumlu bir sağlık müdür yardımcısı ile birlikte kurumlarda çalışan güvenliği
uygulamaları ve alınan tedbirleri aylık periyotlarla izleyecek ve Bakanlığa
rapor edecektir.
c)
SABİM’e yapılan sağlık çalışanları hakkındaki şikayetler, başvuruların ancak %
4’ünü oluşturmaktadır. SABİM’e ve hasta hakları birimine yapılan sağlık
çalışanları hakkındaki
şikâyetler, öncelikle SABİM’den sorumlu il sağlık müdür yardımcısı ve hasta haklarından
sorumlu
başhekim yardımcısı tarafından ön değerlendirmeye tabi tutulacak, genel ve
soyut nitelikte olan, şikayet sahibinin
adı ve adresi belli olmayan veya personelin kusuru bulunmadığı açıkça görülen
ihbar ve şikayetler değerlendirmeye alınmayacaktır.
Genelgenin İlinizde bulunan tüm kamu,
üniversite ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarına duyurulması ve uygulanmasının
teminini, ayrıca Bakanlığımızca çalışan güvenliğine ilişkin olarak yapılacak
yeni düzenlemelerin titizlikle takibini önemle rica ederim.
Bilgilerinize saygı ile sunulur.